Έγγραφο προβληματισμού για το μέλλον των οικονομικών της ΕΕ

Το παρακάτω κείμενο είναι του Γ. Κορκόβελου.

Η Επιτροπή παρουσίασε στις 28 Ιουνίου ένα έγγραφο προβληματισμού για το μέλλον του προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης (σήμερα αντιπροσωπεύει το 1% ΑΕΠ της ΕΕ – περίπου 1100 δις € για την  περίοδο 2014-2020).

Είναι σίγουρο ότι ο προϋπολογισμός της ΕΕ και η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση στο σύνολό της θα αλλάξουν μετά το 2020. Όλα εξαρτώνται από το ποιο θα είναι το μέλλον που θα έχει η Ευρωπαϊκή Ένωση και πώς θα αντιμετωπίσει τη μεγάλη πρόκληση να αυξήσει τη χρηματοδότηση των προτεραιοτήτων της χρησιμοποιώντας λιγότερους πόρους.

Καταρχάς,  ο προβληματισμός ξεκινά από την αύξηση των απαιτήσεων για νέους τομείς πολιτικής, όπως η μετανάστευση, η εσωτερική και η εξωτερική ασφάλεια - καταπολέμηση της τρομοκρατίας- ο έλεγχος των εξωτερικών συνόρων και η άμυνα. Επιπλέον η Επιτροπή εκτιμά ότι η Ευρώπη θα πρέπει ταυτόχρονα να διατηρήσει τον ηγετικό της ρόλο στην παγκόσμια σκηνή, ως μείζων χορηγός ανθρωπιστικής και αναπτυξιακής βοήθειας και ως πρωτοπόρος στον αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής.  Οι στόχοι αυτοί λοιπόν πρέπει να επιτευχθούν με έναν προϋπολογισμό της ΕΕ, που αναμένεται να συρρικνωθεί ακόμη περισσότερο μετά την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου. Έτσι μπαίνουν ερωτήματα όπως: Θα πρέπει να αυξηθούν οι συνεισφορές των κρατών μελών; Σε ποιες πολιτικές θα πρέπει να γίνουν περικοπές; κλπ.

Το έγγραφο προβληματισμού θέτει τα βασικά στοιχεία προς συζήτηση, διαρθρωμένα γύρω από τα πέντε σενάρια της Λευκής Βίβλου: 1. Απλώς θα συνεχίσουμε κανονικά, 2. Θα κάνουμε λιγότερα μαζί, 3. Κάποιοι κάνουν περισσότερα, 4. Ριζικός ανασχεδιασμός/θα κάνουμε λιγότερα αλλά με πιο αποδοτικό τρόπο και 5. Θα κάνουμε όλοι μαζί πολύ περισσότερα. Το καθένα από αυτά τα ενδεικτικά σενάρια θα είχε διαφορετικές επιπτώσεις όσον αφορά το ύψος των δαπανών, τους επιδιωκόμενους στόχους και την προέλευση των χρημάτων.

Το έγγραφο εξετάζει ιδίως τη μεταρρύθμιση των δύο μεγαλύτερων πολιτικών στον τομέα των δαπανών (γεωργία και πολιτική συνοχής - που αντιπροσωπεύουν μαζί  περίπου 70% του συνόλου του προϋπολογισμού), και  αν υπάρχουν περιθώρια για συγχώνευση ή κλείσιμο προγραμμάτων. Ενδεικτικά, για την Γεωργία εξετάζονται στοχευμένες άμεσες ενισχύσεις και μείωση του προϋπολογισμού της ΕΕ με αύξηση της εθνικής χρηματοδότησης, κίνητρα για επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες-προστασία του περιβάλλοντος, κλπ. Για την Πολιτική συνοχής εξετάζεται η στήριξη όλων των περιοχών η μόνο των φτωχότερων περιφερειών και τίποτα για τις αναπτυγμένες χώρες (πχ τα ανατολικά Länders της Γερμανίας), η δημιουργία  ενιαίου επενδυτικού ταμείου, η απλά ενιαίου συνόλου κανόνων για τα υφιστάμενα ταμεία, ο ενισχυμένος ρόλος της Επιτροπής για την ανάπτυξη διοικητικών ικανοτήτων των παροχών που παρουσιάζουν καθυστέρηση στη ανάπτυξη, κλπ. Ταυτόχρονα τίθενται ευρύτερα ζητήματα όπως η σύνδεση μεταξύ των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και του προϋπολογισμού της ΕΕ με τη δημιουργία κινήτρων, η σχέση μεταξύ του κράτους δικαίου και χρηματοδότησης επενδύσεων από τον προϋπολογισμό της ΕΕ.

Τέλος, σημαντικό θέμα παραμένει εάν ο επόμενος προϋπολογισμός της ΕΕ πρέπει να προβλέπει κάποια μορφή σταθεροποιητικής λειτουργίας (το έγγραφο προβληματισμού σχετικά με την εμβάθυνση της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης πρότεινε την καθιέρωση ενός μηχανισμού μακροοικονομικής σταθεροποίησης) για την αποφυγή των "ασύμμετρων κλυδωνισμών" που πλήττουν τις διάφορες χώρες. Η Επιτροπή πιστεύει ότι θα μπορούσε να πάρει την μορφή ενός συστήματος προστασίας των επενδύσεων, αντασφάλισης για τα εθνικά συστήματα ανεργίας ή ταμείου «για τις δύσκολες ημέρες».

Γενικά, επιδιώκεται ο προϋπολογισμός της ΕΕ να είναι απλούστερος, πιο ευέλικτος, πιο εξορθολογισμένος και να επιτρέπει την αποδοτικότερη χρήση των πόρων. Η Επιτροπή θα είναι σε θέση να υποβάλει τις προτάσεις της για το επόμενο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο γύρω στα μέσα του 2018.

Διαβάστε ολόκληρο το έγγραφο προβληματισμού εδώ.